Wie kànn i mim Kìnd Elsassisch lehre ?
Wann ìhr vùn de erschte Äujeblìcke àn mìt éirem Kìnd Elsassisch redde, wùrd ’s gànz nàtirli sini Muetersproch sìnn. Màche üss éirer Muetersproch e Fàmìliesproch, wie bi éich dheim ìsch. Redde einfàch Elsassisch zü jedre Zitt ùn bi jedre Gelajeheit.
Wànn i Elsassisch mìt mim Kìnd redd, wàs wùrd’s dann nùtze ?
Wànn d’Sproch, wie d’Eltere mìt ìhrem Kìnd redde, – eb ’s Elsassische odder e ànderi Sproch ìsch – vùm Harze kùmmt ùn voller Emotion ìsch, gann se ìhm nìt nùmme e Sproch àwer äu e Teil vùn sich salwer wittersch.
Üsserdam het ’s Elsassische vìel Vorteiler fer éier Kìnd. Es kànn sin Landel besser verstehn, sini Gschìcht ùn sini Kültür. ’s wùrd ìhm äu vìel lichter sìnn, ànderi Sproche ze lehre, bsùndersch Ditsch ùn Anglisch.
Wànn kànn ich ànfànge, ìhm ’s Elsassische witterschzegann ?
Schùn vùn de Gebùrt àn, ùn sogàr schùn wahred de Schwàngerschàft: ìm Büch vùn de Mamma kànn ’s Bùbbele d’Klang ùn d’Müsik vùn de Sproch schùn gànz guet heere ùn drùf reàgiere.
Wànn i ’s Elsassische mim Kìnd witterschgìb, séll i àlli àndere Sproche üssschlìeße ?
Nëë, àlli Sproche sìnn wìllkùmme. Wànn ìhr dessidìere, mìt éirem Kìnd nùmme Elsassisch ze redde, wìll’s nìt heisse, àss-n-ìhr d’àndere Sproche üssschlìeße. Ìhr sìnn gànz einfàch de Sproch-Botschàfter fer Elsassische ùn ànderi Parsone vùm Ùmfald kénne Botschàfter fer ànderi Sproche sìnn.
Ìhr muen äu ànnamme, àss-n-ìhr ìn éirem Kìnd nìt ùnbedìngt mehreri Sproche ùffs Mol kénne witterschgann. Häuptsàch ìsch, àss àlli Litt vùn sinere Ùmgawùng (ùn ìhr äu) einfàch mìtem Kìnd d’Sproch redde, womìt se sich wohl fìehle.
Wie màche, wànn mìr d’Wérter ùff Elsassisch fahle ?
Wànn’s vorkùmmt, benùtze e Synonym odder e gànzer Sàtz odder fìnde noch e Ùmwaj, fer d’Schwìerichkeit ze ìwerwìnde. Àwer ’s Beschte ìsch, de frànzeesche Wérter üssem Waj ze gehn. Ìhr kénne äu dìe Wérter, wie-n-ìhr nìt kanne, ùffschriwe. Speter kénne-n-ìhr ìns Wérterbuech gücke odder noch e Frìnd odder e ànderi Pàrson fröje. Noh kénne-n-ìhr dìe Wérter mìt éirem Kìnd wìdderùm benùtze. Je meh ìhr Elsassisch àlldajli redde, deschto richer wùrd éirer Wortschàtz. Ùn wànn ìhr Lùscht hàn, e bìssel kreàtiv ze sìnn, duen Wérter erfìnde: ’s Elsassische ìsch e bìldrichi Sproch ùn demìt kànn mìr licht néji Wérter zàmmebaschle.
Wie màche, wànn i nìt Elsassisch kànn ?
Fröje d’Litt rùnd ùm éich, wie Elsassisch kénne, àss see mìt éirem Kìnd Elsassisch redde: Lawespàrtner, Mànn, Fräu, Großeltere, Noochber, Säjàmm (Nounou), ùsw. Äu wànn ìhr nìt Elsassisch redde, kanne-n-ìhr vìellicht elsassischi Reimle odder Lìedle, wie-n-ìhr éirem Kìnd sìnge kénne. Ìhr kénne äu ’s Kìnd mìtem Elsassische vertröit màche, dùrrich Kìnderbìecher, CD ùn Ùfffìehrùnge.
Wie màche, wànn nùmme einer vùn beide Eltere Elsassisch kànn ?
Jeder duet sini Mutersproch redde. Äu wànn beidi Eltere nìt d’salb Sproch witterschgann, ìsch’s doch e gemeinsàmer Wìlle, àss ’s Kìnd zweisprochich wùrd. Ìnnerhalb vùm Paarel wùrd’s e jeder mìt de Sproch vùm Àndere guet meine, ohne sie ze veràchte. Fer àss es mìtem Witterschgànn hàrmonisch zügeht, muen’s nìt nùmme d’Eltere àwer äu d’gànz Fàmìli ùn d’Litt drùm erùm guet meine.
Wùrd min Kìnd Schwìerichkeite hàn, fer Frànzeesch ze lehre ?
Nëë. Äu wànn ’s Kìnd erscht mìt 3 Johr Zügàng zuem Frànzeesche het, wànn’s ìn d’Schuel geht, ìsch’s noch ìme Àlter, wie mìr e Sproch nìt „lehrt“ àwer sich àneijnet, inverlibt – ’s Kìnd wùrd einfàch ìn d’Sproch vertìeft. Sin Hìrn entwìckelt sich mìt mehrere Sproche zer gliche Zitt. Der Mechànismùs dürt ùngfahr bis zuem Àlter vùn 7 Johr, äu wànn d’Sproche, mìt denne ’s Kìnd ùffwàchst, sich küm odder sogàr gàr nìt gliche.
Wàs màche, wànn min Kìnd Elsassisch ùn Frànzeesch vermìscht ?
Fer e zweisprochiches Kìnd ìsch’s gànz normàl, beidi Sproch ìm salwe Sàtz ze mìsche. Dìs kùmmt éfters ìm Àlter vùn 2 odder 3 Johr vor. Ìhr brüche ’s Kìnd nìt korrigìere; schloeje ìhm einfàch d’Wérter vor, wie ìhm fahle, gànz spontàn, zartlich ùn ùff nàtürelli Àrt.
Wàs màche, wànn min Kìnd nìmmi ùff Elsassisch Àntwort gìbt ?
Es ìsch gànz normàl, àss d’Sproch vùn de Ùmwalt – meischtens d’Sproch vùn de Schuel – vorherrscht. Zwìnge ’s Kìnd nìt, Elsassisch ze redde, wànn ’s nìt wìll. Redde einfàch wittersch Elsassisch mìt ìhm, äu wànn’s ùff Frànzeesch Ànwort gìbt. Dìs wùrd éich vìellicht e bìssel üssergewehnlich schine àwer ’s Kìnd kànn do dùrrich Elsassisch wittersch verstehn ùn sini Sprochkanntnisse bhàlte.
Wàs màche, wànn mìr mìt Litt sìnn, wie nìt Elsassisch redde ?
Zwifle nìt ùn redde einfàch mìt éirem Kìnd wittersch Elsassisch. Vìellicht wùrd’s e gueti Gelajeheit sìnn, fer ìwer d’Zweisprochichkeit ùn éier Erzìjùngsprojakt ze redde. Wànn ’s Kìnd greßer wùrd, wùrd’s mànichmol as sìnn, wie spontàn dolmatsche wùrd.
Wàs kànn ich ìn de Litt soeje, wie meine, àss es ke gueti Wàhl ìsch ?
’s hàndelt sich vor àllem ùm éier Fàmìlieprojakt, fer éier Kìnd ùffzezìje.
Éfters, wànn d’Litt éiri Wàhl kritisìere, ìsch’s e Zeiche, àss se dràn zwifle, àss ìhr Kìnd rìchti zweisprochich kànn ware.
Fer meh ze wìsse ìwer dìs Themà, gìbt pààr Websitte ìwer d’Zweisprochichkeit „Bilinguisme Conseil“ Websitt vùn de Barbara Abdelilah-Bauer, Sprochwìsseschàftelere ùn Soziàlpsychologin ùn „Dulala, d’une langue à l’autre“, Verein fer Zweisprochichkeit ùn Erzìjùng zü Mehrspochichkeit:
